opr. Piotr Makal
Sobór arch. Michała i św.św. mocy niebios
Sobór arch. Michała i św.św. mocy niebios
Świętowanie Soboru (Synaksy) Arcystratega Michała i wszystkich św. mocy niebios (8/21 listopada) zostało ustanowione na Lokalnym Soborze w Laodycei (IV w.). 35 reguła tego soboru osądza tych, którzy oddają cześć tylko aniołom, uważając się za niegodnych przyzywania pomocy Jezusa Chrystusa. Święto aniołów obchodzone jest w dziewiątym miesiącu (licząc od marca, który w starożytności był pierwszym miesiącem roku). Odpowiada to liczbie 9. chórów (zastępów) anielskich. Ósmy dzień miesiąca (wg. starego stylu) wskazuje zaś na dzień Sądu Ostatecznego, który święci Ojcowie nazywają "dniem ósmym". W sądzie uczestniczyć będą także aniołowie.
Zastępy anielskie dzielą się na trzy grupy hierarchiczne - wyższą, średnią i niższą. Każdą grupę tworzą trzy chóry. Do wyższej hierarchii należą: Serafini, Cherubini i Trony.
Najbliżej tronu Świętej Trójcy znajdują się Serafini (płomienni, ogniści). Wspomina o nich prorok Izajasz (Iz 6,2-3): "(...) każdy miał po sześć skrzydeł, dwoma zakrywał swoją twarz, dwoma zakrywał swoje nogi i na dwóch latał. I wołał jeden do drugiego: Święty, Święty, Święty jest Pan Zastępów!". Serafini pałają miłością do Boga i pobudzają do niej innych.
Za Serafinami znajdują się wieloocy Cherubini (Rdz 3,24, Ez 10,1-22). Ich imię oznacza mądrość, oświecenie, gdyż przez nich posyła się mądrość i oświecenie ku prawdziwemu poznaniu Boga.
Kolejny chór tworzą Trony, o których wspomina ap. Paweł (Kol 1,16). Mistycznie noszą Boga i strzegą Jego tronu. Służą Bożej sprawiedliwości, którą udzielają sądom, królom, rządom.
Panowania, Moce i Władze tworzą średnią hierarchię.
Panowania (Kol 1,16) ustanowione są nad wszystkimi niższymi zastępami aniołów. Kierują one ziemskich władców ku mądremu rządzeniu. Panowania uczą: panować nad uczuciami i swoją wolą, zwyciężać pokusy oraz podporządkowywać ciało duchowi.
Moce, o których wspomina ap. Piotr (1 P 3,22) spełniają Bożą wolę. Zsyłają one wybrańcom bożym łaskę cudotwórstwa i widzenia przyszłości. Moce pomagają ludziom w niesieniu posług (posłuszanija), umacniają w cierpliwości, obdarowują duchową mocą i męstwem.
Władze (Kol 1,16, 1 P 3,22) mają moc ukracać działanie diabła. Dana jest im władza odganiania od ludzi diabelskich myśli, umacniania ascetów, pomagania ludziom w walce ze złymi duchami.
Najniższą hierarchię tworzą Księstwa, Archaniołowie i Aniołowie.
Księstwa (Zwierzchności) (Kol 1,16) mają władzę nad niższymi zastępami anielskimi. Sprawują także opiekę nad ziemskimi państwami i narodami.
Archaniołowie (1 Tes 4,16) zwiastują ludziom rzeczy wielkie i sławne, odsłaniają tajemnice wiary i proroctwa oraz odkrywają Bożą wolę.
Aniołowie (1 P 3,22) tworzą chór, który jest najbliżej ludzi. Oznajmiają Boże zamiary, kierują ludzi ku dobrym uczynkom i życiu w świętości. Aniołowie chronią wiernych (Anioł Stróż) od upadków, podnoszą upadłych i nigdy nas nie zostawiają. Są zawsze gotowe nam pomóc, jeśli my tego zechcemy.
Wszystkie zastępy anielskie noszą nazwę Aniołów (z gr. i hebr. anioł - posłaniec). Bóg odkrywa Swoją wolę wyższym hierarchiom aniołów, a te z kolei niższym.
Wszystkim dziewięciu chórom anielskim przewodzi św. arcystrateg Michał (hebr. "Któż jak Bóg"). Pismo Święte i Święta Tradycja zawierają także imiona innych Archaniołów: Gabriela (hebr. "moc Boża") (Dan 8,16; Łk 1,26), Rafała (hebr. "Bóg uleczył"), Uriela (hebr. "ogień Boży" lub "światło Boga") (3 Ezd 5,20), Serafiel (hebr. "pomocnik Boży") (3 Ezd 5,16), Jehudiel (hebr. "sławiący Boga"), Barachiel (hebr. "błogosławieństwo Boże"), Jeremiel (hebr. "miłosierdzie Boga" lub "ten, którego podnosi Bóg") (3 Ezd 4,36).
W ikonografii Archaniołowie przedstawiani są zgodnie z wykonywaną przez nich posługą:
arch. Michał - depce nogami diabła, w lewej ręce trzyma zieloną gałązkę palmową, w prawej zaś kopię z krzyżem na białej chorągwi lub płomienny miecz;
arch. Gabriel - z rajską gałązką, którą przyniósł Przenajświętszej Bogurodzicy lub w prawej ręce z palącą się lampką, a w lewej z jaspisowym lustrem;
arch. Rafał - w lewej ręce trzyma szkatułkę ze środkami leczniczymi, prawą zaś prowadzi Tobiasza;
arch. Uriel - w podniesionej prawej ręce - obnażony miecz, w opuszczonej lewej ręce - "ogień płonący" (Ps 103,4);
arch. Serafiel - w pozie modlitewnej, patrzący w dół, ręce złożone na piersiach;
arch. Jehudiel - w prawicy trzyma złoty wieniec, w lewicy - bicz;
arch. Barachiel - ubrany w szatę z mnóstwem różanych kwiatów;
arch. Jeremiel - trzyma w ręku wagę.
Według nauki Cerkwi każdy człowiek ma swojego anioła stróża, który pomaga mu podążać ku Bogu. Także każdy naród ma swojego anioła od Boga (Dn 10,13).
Troparion, ton 4.:
Arcystratedzy niebiańskich zastępów, prosimy was zawsze, my niegodni, abyście waszymi modlitwami otoczyli nas, opieką skrzydeł waszej niematerialnej chwały, zachowując nas gorliwie przypadających i wołających: wybawcie nas z nieszczęść jako wodzowie wyższych mocy.
Kontakion, ton 2.:
Arcystratedzy Boży, słudzy chwały Bożej, przywódcy aniołów i opiekunowie ludzi, proście dla nas o rzeczy pożyteczne i o wielkie miłosierdzie, jako wielcy wodzowie bezcielesnych (mocy). (Na podstawie tłumaczenia ks. Henryka Paprockiego)