Piotr Makal
Sobota Akatystu
Sobota Akatystu, Wychwalanie Przenajświętszej Bogurodzicy (Subbota akafista, Pochwała Preswiatoj Bohorodicy) jest świętem ku czci Bogurodzicym obchodzonym w sobotę piątego tygodnia Wielkiego Postu.
Święto było ustanowione w IX w. jako wyraz wdzięczności za ocalenie Konstantynopola, który niejednokrotnie był oblegany przez wrogów (Awarów, Sasanidów i Persów w 626 r.1, Arabów w 677 r.2 i 717 r.3, Rusów w 860 r.4). Cudowne wybawienie wschodniej stolicy Imperium Rzymskiego od zawsze było przypisywane wstawiennictwu patronki miasta – Przenajświętszej Bogurodzicy.
Na początku święto było obchodzone lokalnie, w cerkwi dzielnicy Blacherny, gdzie znajdowała się cudotwórcza ikona Matki Bożej oraz jej szata i pas. Ikonę, wg tradycji, namalował ap. i ew. Łukasz. Następnie święto włączono do reguły studyjskiej skąd weszło do ogólnocerkiewnego kalendarza. Kanon święta napisał w IX w. Józef Studyta.
Podczas jutrzni święta czytany jest akatyst ku czci Bogurodzicy (cs. akafist – z gr. niesiedzący – nabożeństwo podczas którego się stoi). Hymn ten został ułożony najprawdopodobniej w V–VI (VII) w. Jego autorstwo najczęściej przypisuje się: św. Romanowi Melodosowi, patr. Sergiuszowi bądź diakonowi konstantynopolitańskiej cerkwi Hagia Sofia Jerzemu Pizydesowi.
W tradycji greckiej w każdy z czterech pierwszych piątków Wielkiego Postu czyta się jedną czwartą część akatystu. Natomiast całość – właśnie na jutrzni soboty Akatystu (z reguły sprawowanej wieczorem w piątek piątego tyg. Wlk. Postu).
Cerkiew ustanowiła to święto także ze względu na nas. Pamiętając o historycznych wydarzeniach powinniśmy z większą nadzieją prosić o wstawiennictwo Przenajświętszą Bogurodzicę. Gdyż Matka Boża, która ocaliła wiernych od widzialnych wrogów, może nam także pomóc w walce z wrogami niewidzialnymi.
_______________________________
