Jednym z czterech wielodniowych postów w Cerkwi prawosławnej jest post przed świętem Zaśnięcia Bogurodzicy (post Uspieński). Trwa on dwa tygodnie, od 1/14 sierpnia do 14/27 sierpnia. 

W pierwszym dniu tego postu (1/14 sierpnia) Cerkiew świętuje Wspomnienie (cs. proischożdienije - wyniesienie) świętego drzewa Krzyża Świętego, które wierni nazywają „Pierwszym Spasem” ("Pierwszym Zbawicielem"). Tego dnia w Konstantynopolu wynoszono relikwię Krzyża Pańskiego celem uświęcenia i zapobieżenia rozpowszechniającym się w tym okresie chorobom w stolicy Cesarstwa Bizantyjskiego.

W tym dniu Cerkiew prawosławna na Rusi Kijowskiej wspominała jeszcze jedno bardzo ważne wydarzenie – chrzest św. Włodzimierza Wielkiego, który miał miejsce 1/14 sierpnia 988 r. Informacje o dacie tego wydarzenia są stosunkowo późne. Zapis dotyczący daty dziennej zachował się w XVI-wiecznych ruskich źródłach: „Ochrzcił się wielki książę kijowski i całej Rusi Włodzimierz sierpnia 1”. Na pamiątkę tego wydarzenia oraz, być może pod wpływem konstantynopolitańskiej tradycji, w tym dniu w ruskich cerkwiach wynoszono na środek świątyni krzyż i oddawano mu cześć. Zgodnie z tradycją, w tym dniu święcono nowy zbiór miodu. Z tego powodu wierni nazywają to święto także „Miodowym Spasem”.

Post przed świętem Zaśnięcia jest drugim pod względem surowości postem wielodniowym. Cerkiewna praktyka (cs. ustaw, tipikon) mówi, że w poście nie należy spożywać mięsa, ani produktów pochodzenia zwierzęcego, zaś rybę można zjeść wyłącznie w święto Przemienienia Pańskiego (6/19 sierpnia). Zaleca się aby w poniedziałek, środę i piątek spożywać produkty pochodzenia roślinnego bez dodatku oleju. W sobotę i niedzielę do przygotowywanych dań można dodać olej rośliny oraz spożyć wino. W okresie postu każdy wierny powinien wzmóc swoją pracę w dziedzinie życia duchowego.

Post przed świętem Zaśnięcia Bogurodzicy funkcjonował w Cerkwi co najmniej od V w. W kazaniu św. Lwa Wielkiego (papież rzymski w latach 440 – 461) z 450 r. są informacje dotyczące postów: „Posty cerkiewne są ułożone na przestrzeni roku tak, że do każdej pory roku są przypisane poszczególne posty. I tak do wiosny jest przypisany post wiosenny – Wielki Post, do lata – Pięćdziesiątnica (Post Apostolski  – przyp. S. D.), do jesieni – post w siódmym miesiącu (post Uspieński – przyp. S. D.), do zimy – zimowy (przed Bożym Narodzeniem – przyp. S. D.)”. Przytoczone słowa św. Lwa wskazują na to, że chrześcijanie w V w. przestrzegali postu przed Zaśnięciem Bogurodzicy.

Święty Symeon z Salonik (zm. ok. 1429  r.) pisał: „Post w sierpniu ustanowiono na pamiątkę Matki Słowa Bożego, a Która dowiedziawszy się o dacie swojej śmierci, nie zaprzestała wysiłków i postu w naszej intencji; choć, będąc świętą i nieskalaną nie musiała pościć. W ten sposób szczególnie modliła się za nas kiedy zamierzała przejść z życia doczesnego do życia przyszłego, i kiedy Jej błogosławiona dusza miała, poprzez Boskiego Ducha, zjednoczyć się z Jej Synem. Dlatego powinniśmy pościć i wychwalać Ją, naśladując Jej życie i zachęcając Ją do modlitwy za nas. Niektórzy uważają, że ten post ustanowiono ze względu na dwa święta: Przemienienie i Zaśnięcie. Ja także uważam za nieodzowne wspomnienie tych dwóch świąt – pierwszego, dającego nam oświecenie, a drugiego – przebłaganie i wstawiennictwo za nas”. 

Ostatecznie post przed świętem Zaśnięcia Bogurodzicy ustanowiono na Soborze konstantynopolitańskim w 1166 r. Obradom soborowym przewodniczył patriarcha Łukasz. Zdecydowano wówczas, że cały prawosławny świat zgadza się z dawnymi postanowieniami oraz zatwierdza post ku czci Bogurodzicy od 1 do 14 dnia sierpnia (w starym stylu - przyp. S. D.) . Obserwator soboru w Konstantynopolu pisał: „Wówczas niektórzy kwestionowali ilość dni postu przed Zaśnięciem Bogurodzicy i Bożym Narodzeniem. Z tego powodu sam świątobliwy patriarcha potwierdził, że długość tych postów nigdzie pisemnie nie została stwierdzona, ale zgodnie z cerkiewną tradycją należy pościć od pierwszego dnia sierpnia i od piętnastego dnia listopada”.

korekta: Piotr Makal